مردم قزوین چنان که مورخان نامی نگاشته اند تا اوایل سده پنجم از آب چاه استفاده می کردند . نخستین کارریز را در قزوین حمزه بن الیع که از جانب سلطان محمود سبکتکین به فرمانداری آنجا گمارده شده بود احداث کرد . پس از آن تا اوایل قرن هفتم کاریزهای دیگر قزوین عبارت بودند از : طیفوریه ، طرخانیه , مطابادیه , خمار تاشیه ، وزارریه ، سیدیه ، خاتونیه و قنات صاحب حسن .
حمدالله مستوفی نیز در اواسط سده هشتم در تاریخ گزیده برای قزوین هشت قنات ذکر کرده است.
که عبارتنداز : قنات حمزه بن الیع ، طیفوری ، رودباری، سیدی ، خاتونی و خمارناشی ، صاحبی ، ملکی قنوات قزوین را دوازده تا شانزده رشته می شمارند که برخی از آنها دایر بعضی نیم دایر و تعدادی هم با پرواز میان رفته اندکه به شرح هر یک از آنها در ذیل می پردازیم .
مهمترین قناتهای قزوین که در حال حاضر آبدار هستند ، به قرار زیر می باشند :
کهن ترین قنات شهر قزوین که دارای اسناد مکتوب می باشد قنات حمزه نام دارد زیرا در زمان سلطنت سلطان محمود غزنوی حمزه اشعری یکی از رئوسای شهر قم در این زمان که فعالیت چشمگیری در شهر قم داشته و آنجا را به صورت شهری در آورده بود را به فرمانداری قزوین برگزیدند .
وی در قزوین قناتی احداث نمود که به نام خود او به نام قنات حمزه شهرت یافت ، آب این قنات از وسط شهر می گذشت و اولین قناتی بود که در شهر قزوین احداث شده بود زیرا تا آن زمان مردم شهر تماماً از آب چاه استفاده می کردند و این چاهها از آن زمان تا کنون هنوز هم در شهر دایر است .
این قنات را در اصطلاح کیفوری تلفظ می کنند این قنات نیز مانند قنات های خمارتاش و خاتونی از قنوات قدیمی است . و چون از مجرای رودخانه عبور می کرد به هنگام افزایش آب اضافه آن از رودخانه پشت بدنه و خندق شمالی شهر به طرف شهر میرفت . طول این قنات 5300 متر ، عمق مادر چاه 16 متر و میزان آبدهی آن 4 متر در ثانیه بوده است . این قنات بخشی از آب شرب اهالی قزوین را در روزگاران قدیم تأمین می کرده است .
این قنات در محله آخوند که یکی از محلات قدیمی قزوین است واقع شده . مادر چاه این قنات در حدود پنجاه متر عمق دارد . معروف است که این قنات یک رگ نفت دارد و در قدیم آب این قنات وقف محلات آخوند ,قملاق و مغلاوک بوده و مردم آب آن را به عناوین مختلف به خانه های خود برده بودند چنانکه مظهر قنات به خشکی گراییده بود این قنات 10000متر طول دارد عمق چاه مادر آن 20/40متر و میزان آبدهی آن 7 متر در ثانیه بوده و برای مصرف شرب به کار می رفته است .
چون آب این دو قنات کم بود و به شهر نمی رسید هر دو را باهم یکی کرده و به شهر آورده بودند . مادر چاه قنات حاتم بیگ در اراضی بارجین و خاتونک جنب باغ موثق بوده هردو در ضلع شمال شرقی شهر واقع بودند . مسافت اولی تا شهر شش کیلومتر و دومی کمتر از دو کیلومتر بود . آب این دو قنات به سبکی و خوشگواری معروف میباشد وطول این قنات 7000 متر عمق مادر چاه پنج متر و میزان آب دهی آن 12متردر ثانیه بوده است .
بانی این قنات را شاه عباس ثانی ذکر کرده اند قنات نامبرده از مهمترین قنوات قزوین به شمار می آمد . آب ده این قنات در قریه اک واقع در 15 کیلومتری شمال غربی قزوین میباشد به دلیل باز بودن روی نهر این قنات , آب آن در تابستان خشک می شد . طول این قنات 5000 متر و عمق مادرچاه 15 متر و میزان آب دهی آن 5/13متر در ثانیه و برای مصرف شرب بوده است .
آب ده این قنات به فاصله سه کیلومتری شمال شرق قزوین در زمینهای باقرآباد , قرار داشت و در آن زمان وقف آستان قدس رضوی بود .
منشاء این قنات ده کیلومتری شمال غرب شهر واقع است و دارای 4 شاخه می باشد . شاخه اصلی آن به ارس آباد می رفت و از آنجا سه شاخه شده از تپه زویار مستقیماً به طرف شرق جریان می یافت .
منشاء و آب ده قنات خمار تاش به فاصله ده کیلومتردر شمال باختری قزوین بوده و از دو رشته تشکیل شده است که شاخه زیرین آن از امامزاده سید ناصرالدین محمد عبور می کرد . آب این قنات وقف محلات , گوسفند میزان ,(یمج , سک شریحان , دباغان و پائین محله بود طول این قنات 7000متر بوده عمق مادر چاه آن18/55متر ومیزان آبدهی آن 15 متر در ثانیه بوده است . این قنات قدیمی بوده و برای مصرف شرب مردم احداث شده بود .
آب این ده قنات در زمینهای بارجین ,شش کیلومتری شمال شرقی شهر بوده است . به دلیل کمی آب این قنات آن را با قنات آقا جمالی یکی کرده بودند .
آبده قنات مزبور در شش کیلومتری شمال شهر در زمینهای اکبر آباد و جنب آسیاب نهم بود . این قنات نیز سه شاخه داشته و وقف بوده است طول این قنات 5000 مترمکعب , عمق مادر چاه آن 9 متر و میزان آبدهی آن . متر در ثانیه بوده است و برای مصارف شرب به کار می رفته است .
